Trong hành trình phát triển nghề nghiệp, có một yếu tố thường bị xem nhẹ nhưng lại có tác động sâu sắc đến sự trưởng thành chuyên môn và kỹ năng cá nhân: đó là mentorship – vai trò của người mentor. Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc được định hướng, học hỏi và nhận được phản hồi từ một người đi trước dày dặn kinh nghiệm có thể tạo ra bước ngoặt lớn cho sự nghiệp của bất kỳ ai.
1. Mentorship là gì? Vì sao ngày càng quan trọng trong sự nghiệp hiện đại?
Mentorship là mối quan hệ giữa người đi trước (mentor) và người được hướng dẫn (mentee), trong đó mentor chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, góc nhìn và lời khuyên để mentee phát triển bản thân và nghề nghiệp hiệu quả hơn.
Trong thời đại công việc thay đổi nhanh, kỹ năng liên tục cần cập nhật và con đường thăng tiến không còn rõ ràng như trước, việc có mentor giúp bạn:
-
Xác định hướng đi đúng đắn
-
Rút ngắn thời gian học hỏi
-
Hạn chế sai lầm do thiếu kinh nghiệm
-
Mở rộng mạng lưới nghề nghiệp (networking)
2. Những lợi ích cụ thể khi có mentor trong hành trình sự nghiệp
| Lợi ích | Ý nghĩa thực tiễn |
|---|---|
| Định hướng nghề nghiệp rõ ràng | Mentor giúp mentee hiểu rõ điểm mạnh – điểm yếu, từ đó xây dựng lộ trình nghề nghiệp phù hợp |
| Phản hồi xây dựng | Không phải ai cũng sẵn sàng góp ý chân thành. Mentor giúp mentee nhìn rõ điểm cần cải thiện mà không làm mất động lực |
| Phát triển kỹ năng mềm & tư duy | Học hỏi từ cách mentor xử lý tình huống, giao tiếp, ra quyết định |
| Tăng khả năng thăng tiến | Những mentee được mentor đồng hành thường có tốc độ trưởng thành và thăng chức nhanh hơn đáng kể |
| Kết nối & cơ hội nghề nghiệp | Mentor có thể giới thiệu mentee vào các dự án, cơ hội làm việc đáng giá |
3. Các mô hình mentorship phổ biến hiện nay
| Mô hình | Mô tả | Phù hợp với |
|---|---|---|
| 1:1 mentoring | Một mentor kèm cặp 1 mentee | Nhân viên mới, nhân sự tiềm năng cần định hướng cá nhân hóa |
| Peer mentoring | Đồng nghiệp hỗ trợ lẫn nhau, thường cùng cấp | Môi trường học hỏi hai chiều, phát triển teamwork |
| Group mentoring | Một mentor dẫn dắt nhóm mentee | Chương trình đào tạo nội bộ, phát triển nhân lực quy mô lớn |
| Reverse mentoring | Người trẻ hướng dẫn người cấp cao hơn về kỹ năng mới (AI, digital...) | Lãnh đạo muốn cập nhật xu hướng, chuyển đổi số |
4. Ví dụ thực tế: Được mentor – phát triển vượt trội trong 3 ngành tuyển dụng, marketing & kế toán
4.1. Ngành tuyển dụng: Mentor giúp tăng tốc lên HRBP/Headhunter cấp cao
Tình huống: Một cộng tác viên tuyển dụng (CTV) ban đầu chỉ gửi CV theo yêu cầu. Khi được một Head of Talent Acquisition mentor về cách đọc JD sâu, hiểu mô hình competency & kỹ năng đánh giá ứng viên, bạn ấy đã:
-
Học cách đặt câu hỏi screening sâu sắc hơn
-
Được mời làm Talent Advisor cho khách hàng
-
Sau 6 tháng, trở thành Headhunter chính thức và đang lên lộ trình phát triển thành Team Leader
🎯 Kỹ năng học được nhờ mentor:
-
Phân tích JD theo năng lực lõi
-
Viết email giới thiệu ứng viên chuyên nghiệp
-
Đàm phán với khách hàng & ứng viên
4.2. Ngành marketing: Mentor giúp chuyển từ content sang chiến lược
Tình huống: Một bạn làm social content cảm thấy bế tắc vì mãi không được tăng lương. Sau khi được một senior planner mentor, bạn:
-
Biết cách đo lường hiệu quả từng nội dung theo KPI marketing
-
Tự đề xuất chiến dịch có insight tốt, gắn với mục tiêu doanh thu
-
Được cất nhắc làm Marketing Executive phụ trách creative & performance
🎯 Kỹ năng học được nhờ mentor:
-
Thinking-based writing (viết từ insight, không chỉ chạy trend)
-
Tư duy chiến lược & đo lường hiệu quả
-
Khả năng trình bày & thuyết phục nội bộ
4.3. Ngành kế toán: Mentor giúp từ ghi sổ lên tư duy kiểm soát tài chính
Tình huống: Một bạn kế toán nội bộ thường xuyên sai sót nhỏ vì không hiểu rõ bản chất nghiệp vụ. Được một kế toán trưởng mentor qua từng kỳ báo cáo, bạn:
-
Hiểu mối liên hệ giữa các khoản mục và rủi ro tài chính
-
Biết cách kiểm tra chéo dữ liệu và xây dựng hệ thống kiểm soát
-
Được đề cử làm nhân sự chủ chốt trong kiểm toán nội bộ
🎯 Kỹ năng học được nhờ mentor:
-
Logic tổng thể của báo cáo tài chính
-
Tư duy phân tích & phát hiện sai lệch
-
Lập kế hoạch kiểm tra nội bộ
5. Làm sao để tìm được mentor phù hợp?
Không cần phải là lãnh đạo cấp cao mới làm mentor tốt. Người mentor lý tưởng là người:
-
Có kinh nghiệm & tư duy bạn ngưỡng mộ
-
Sẵn lòng chia sẻ thực tế, không tô hồng
-
Có khả năng đặt câu hỏi đúng trọng tâm và dẫn dắt bạn tự suy nghĩ
✅ Gợi ý cách tìm mentor:
-
Đề xuất trực tiếp với leader cũ hoặc hiện tại
-
Tham gia các chương trình mentorship chuyên ngành (VD: chương trình của TalentHunter, Vietnam HR Community…)
-
Tìm qua mạng lưới LinkedIn hoặc các workshop cộng đồng chuyên ngành
6. Cách trở thành một mentee chủ động & hiệu quả
Một mentor tốt sẽ không “cầm tay chỉ việc” mà giúp bạn tự phát triển tư duy. Do đó, bạn cần là mentee chủ động:
-
Luôn đến với câu hỏi cụ thể, không mơ hồ
-
Chịu khó lắng nghe – thực hành – phản hồi
-
Cập nhật tiến độ học hỏi thường xuyên để mentor thấy bạn có sự nghiêm túc
7. Xu hướng Mentorship tại Việt Nam 2025: Tăng trưởng mạnh trong môi trường số hóa
Mentorship sẽ không còn chỉ là “mối quan hệ truyền thống” mà sẽ:
-
Được tích hợp trong LMS & nền tảng HR Tech
-
Có AI hỗ trợ theo dõi tiến độ & gợi ý nội dung học cá nhân hóa
-
Cộng đồng mentorship phi tập trung giúp mọi người kết nối xuyên doanh nghiệp, xuyên ngành
💡 TalentHunter.asia đang triển khai chương trình mentorship dành cho cộng tác viên, headhunter và HR, giúp bạn nâng cao năng lực và cơ hội thăng tiến bền vững. Đăng ký tại: talenthunter.asia
8. Kết luận: Mentorship – đòn bẩy sự nghiệp không thể bỏ qua
Một mentor tốt không chỉ dạy bạn kỹ năng, mà còn giúp bạn tư duy chiến lược, xác định mục tiêu rõ ràng và kiên trì vượt khó. Trong bối cảnh doanh nghiệp cần người có thể “tự dẫn dắt chính mình”, thì mentee chủ động, biết học hỏi từ người đi trước chính là “tài sản nhân sự” đáng giá.
Nếu bạn đang là CTV, HR hoặc đang trong hành trình thăng tiến lên quản lý – hãy tìm mentor phù hợp càng sớm càng tốt. Và nếu bạn đã đủ trải nghiệm, hãy trở thành mentor để trao đi giá trị cho thế hệ sau.
